پست وبلاگ

کنتاکتور های روغنی، تجهیزاتی الکترومکانیکی هستند که برای قطع و وصل مدارهای الکتریکی با جریان بالا و ولتاژ متوسط به کار می روند. در این نوع کنتاکتورها، کنتاکت های اصلی در داخل مخزنی پر از روغن عایق قرار دارند. روغن عایق علاوه بر عایق کاری، نقش مهمی در خاموش کردن قوس الکتریکی حین قطع و وصل مدار ایفا می کند. کنتاکتورهای روغنی از قدیمی ترین انواع کنتاکتورها هستند و در گذشته به عنوان ستون فقرات سیستم های قدرت به شمار می آمدند. با وجود پیشرفت های چشمگیر در فناوری کنتاکتورها و جایگزینی آن ها با انواع جدیدتر مانند کنتاکتورهای خلأ و گازی، کنتاکتورهای روغنی همچنان در برخی صنایع خاص کاربرد دارند. بررسی دقیق ساختار، عملکرد، مزایا، معایب و کاربردهای کنتاکتورهای روغنی، به درک بهتر تاریخچه صنعت برق و همچنین ارزیابی جایگاه این تجهیزات در سیستم های قدرت امروزی کمک شایانی خواهد کرد.

ساختار کنتاکتور روغنی

کنتاکتور روغنی از چندین جزء اصلی تشکیل شده که هر کدام نقش مهمی در عملکرد آن ایفا می کنند. این اجزا عبارتند از:

• مخزن: مخزنی عایق که از مواد عایق با استحکام بالا مانند چدن یا فولاد ساخته شده و حاوی روغن عایق است. این مخزن علاوه بر نگهداری روغن، به عنوان یک محفظه برای قطع و وصل جریان نیز عمل می کند.
• کنتاکت ها: کنتاکت ها اجزای اصلی هستند که برای قطع و وصل جریان الکتریکی به کار می روند. کنتاکت ها معمولاً از آلیاژهای مخصوص با مقاومت بالا در برابر سایش و حرارت ساخته می شوند.
• مکانیزم قطع و وصل: این مکانیزم وظیفه حرکت دادن کنتاکت ها را بر عهده دارد و معمولاً به صورت الکترومغناطیسی یا پنوماتیکی عمل می کند.
• عایق: علاوه بر روغن عایق، از عایق های دیگری مانند پرسلن یا باکلیت برای عایق بندی قسمت های مختلف کنتاکتور استفاده می شود.

روغن عایقی که در کنتاکتورهای روغنی استفاده می شود، معمولاً از نوع معدنی یا مصنوعی است و باید دارای خواص عایقی بالا، نقطه اشتعال بالا و مقاومت در برابر حرارت و رطوبت باشد. آلیاژهای مورد استفاده برای ساخت کنتاکت ها نیز باید دارای خواص مکانیکی و الکتریکی مناسب باشند تا بتوانند در شرایط سخت کاری، عملکرد مطلوبی داشته باشند.

انواع کنتاکتور روغنی

کنتاکتورهای روغنی بر اساس ولتاژ و جریان نامی که می توانند تحمل کنند، به انواع مختلفی تقسیم می شوند. ولتاژ نامی کنتاکتور نشان دهنده بیشترین ولتاژی است که کنتاکتور می تواند بدون آسیب دیدن تحمل کند و جریان نامی نشان دهنده بیشترین جریانی است که کنتاکتور می تواند به طور مداوم قطع و وصل کند.

کنتاکتورهای روغنی بر اساس عوامل مختلفی مانند ساختار، کاربرد، ولتاژ و جریان نامی به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند. در زیر به برخی از مهم ترین انواع این کنتاکتورها اشاره می شود:

• تک قطبی: این نوع کنتاکتورها برای قطع و وصل یک فاز از مدار استفاده می شوند و ساده ترین نوع کنتاکتورهای روغنی هستند.
• سه قطبی: کنتاکتورهای سه قطبی برای قطع و وصل سه فاز از مدار به کار می روند و در سیستم های سه فاز کاربرد دارند.
• کنتاکتورهای روغنی با مکانیزم قطع و وصل متفاوت: این کنتاکتورها بر اساس نوع مکانیزم قطع و وصل به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:
• مکانیزم الکترومغناطیسی: در این نوع کنتاکتورها، نیروی لازم برای حرکت دادن کنتاکت ها توسط یک آهنربای الکتریکی تأمین می شود.
• مکانیزم پنوماتیکی: در این نوع کنتاکتورها، نیروی لازم برای حرکت دادن کنتاکت ها توسط هوای فشرده تأمین می شود.
• کنتاکتورهای راه اندازی موتور: این کنتاکتورها برای راه اندازی موتورهای الکتریکی با قدرت بالا استفاده می شوند.
• کنتاکتورهای حفاظتی: این کنتاکتورها در سیستم های حفاظتی برای قطع سریع مدار در صورت بروز خطا استفاده می شوند.
• کنتاکتورهای کنترل: این کنتاکتورها برای کنترل فرآیندهای صنعتی و اتوماسیون به کار می روند.

• 

کاربردهای کنتاکتورهای روغنی

کنتاکتورهای روغنی به دلیل قابلیت قطع و وصل جریان های بالا و ولتاژهای متوسط، در صنایع مختلفی کاربرد گسترده ای داشته اند. با این حال، به دلیل محدودیت هایی مانند خطر آتش سوزی، مشکلات زیست محیطی و ابعاد بزرگ، استفاده از آن ها در سال های اخیر کاهش یافته و کنتاکتورهای خلأ و گازی جایگزین آن ها شده اند. با این وجود، در برخی صنایع خاص، کنتاکتورهای روغنی همچنان مورد استفاده قرار می گیرند.

• استفاده در پست های فشار قوی
• کاربرد در صنایع سنگین
• استفاده در سیستم های حفاظتی

نتیجه گیری

کنتاکتورهای روغنی، به عنوان یکی از قدیمی ترین انواع کنتاکتورها، در گذشته به دلیل قابلیت قطع و وصل جریان های بالا و هزینه نسبتا پایین، کاربرد گسترده ای داشتند. با این حال، مزایای این نوع کنتاکتورها با معایبی مانند خطر آتش سوزی، مشکلات زیست محیطی و ابعاد بزرگ همراه است. در مقایسه با کنتاکتورهای خلأ و گازی، کنتاکتورهای روغنی از نظر سرعت قطع، عمر مفید و قابلیت اطمینان عملکرد پایین تری دارند. همچنین، با توجه به مقررات زیست محیطی سختگیرانه تر، استفاده از روغن های عایق در تجهیزات الکتریکی محدود شده است. بنابراین، آینده کنتاکتورهای روغنی در صنعت برق چندان روشن نیست و به تدریج با انواع جدیدتر و پیشرفته تر کنتاکتورها جایگزین می شوند. با توجه به این موارد، می توان نتیجه گرفت که کنتاکتورهای روغنی به عنوان یک فناوری قدیمی در حال منسوخ شدن هستند و کاربرد آن ها در صنایع مختلف به حداقل رسیده است.